Zoals elk jaar wordt ook deze maand het Hendrik de Vriesstipendium uitgereikt: een aanmoedigingsbeurs van de gemeente Groningen voor jonge getalenteerde kunstenaars en schrijvers. De genomineerde beeldende talenten zijn Jui-Tsz Shiu, Marnix Sixma en Joyce Zwerver. Voor het stipendium Literatuur zijn Sander Blom, Anna Dijk, Marcelo Agustin Martinez en Yvonne Zeegers genomineerd. Wij spraken ze over hun werk en hun plannen voor het stipendium.
Genomineerden in de categorie Beeldende Kunst:
Jui-Tsz (1995)
“Op het moment volg ik nog mijn master in Media, Art, Design and Technology (MADtech) aan het Frank Mohr instituut. Na mijn bachelor in Fine Arts in Taiwan wilde ik mij verder verdiepen als kunstenaar en daarom ben ik naar Nederland verhuisd om mijn master te doen. MADTech trok mij speciaal aan omdat het veel verschillende velden met elkaar combineert.
In mijn kunstpraktijk ontwikkel ik methodes voor mensen om met hun verbeelding te spelen. Zo heet mijn projectvoorstel voor het stipendium Mountain Builder. Zoiets simpels als deze titel triggert meteen je verbeelding. Bergen worden namelijk nooit door mensen gemaakt en geen mens heeft ooit een berg gemaakt... Om je zoiets voor te stellen heb je je verbeelding nodig. In mijn project wil ik dieper ingaan op de ervaringen en herinneringen die onze verbeelding vormen. Veel hiervan heeft connotaties met, en wordt beïnvloed door, onze culturele achtergronden en de geschiedenis van onze maatschappij. Dit onderzoek ik binnen mijn werk en daartoe ontwikkel ik methodes om mensen dingen op een nieuwe manier te laten visualiseren. Dit deed ik eerder aan de hand van spelletjes; online quizzes waarmee je door het beantwoorden van vragen je dit allemaal zelf kan visualiseren. Zo maakte ik ook een audiotour waar ik je (geblinddoekt) door jouw ideale huis begeleid, wat allemaal op video werd vastgelegd. Als ik het Hendrik de Vriesstipendium win ga ik nieuwe methodes ontwikkelen om met de verbeelding te werken. Elke methode zal een nieuw werk vormen. Het stipendium zou mij de gelegenheid geven om te experimenteren met nieuwe materialen en het huren van een ruimte. Ik wil namelijk graag meer de kant op van live performance omdat ik wil spelen met de atmosfeer die heerst in mijn werk. Ik zou graag willen dat mensen ook echt ín mijn werk kunnen stappen en nog sterker de sfeer die daar heerst kunnen ervaren.”
Marnix Sixma (1991)
"Ik heb eerst Geneeskunde gestudeerd, daarna ben ik naar Academie Minerva gegaan om mijn bachelor Autonoom Beeldende Kunst te doen. Sinds vorig jaar ben ik afgestudeerd en werk ik als video editor en kunstenaar. Daarnaast geef ik als gastdocent samen met David Stroband een keuzevak over film op Minerva.
In mijn werk zoek en speel ik met grijze gebieden in onderwerpen en probeer ik de punten te vinden waar discussie of onzekerheden in schuilen. Voor het Hendrik de Vriesstipendium wil ik een serie posters maken en die verspreiden door de stad. Het worden posters met teksten waarmee ik een gesprek wil openen over kunst, de waarde van kunst en de relevantie van kunst vandaag de dag. Door deze posters in de publieke ruimte te plaatsen, kan ik gebruik maken van een kader dat normaal niet voor kunst bedoeld is. Dat maakt het voor mij interessant, omdat je meerdere lagen van de samenleving kan bereiken en daardoor potentieel meer uit het project kan halen.
De discussie rondom de relevantie van kunst is er altijd al geweest, maar is door de coronacrisis nog meer onder druk komen te staan. Het kunstenaarschap is sowieso al lastig, zeker als je net afgestudeerd bent, en de crisis heeft het niet makkelijker gemaakt. Want is het nu nog relevant om als kunstenaar bezig te zijn, terwijl we ook een vitaal beroep zouden kunnen doen? Toch denk ik dat kunst wel degelijk iets toevoegt en van waarde kan zijn voor alle lagen in de samenleving. Ik wil dit gesprek openen op een manier die genuanceerd is en niet van; ik ben kunstenaar, ik vind kunst heel belangrijk en jij zou dat ook moeten vinden. Daar gaat het hier niet om. Het gaat erom dat we in staat zullen zijn om het te hebben over de wrijving die in het onderwerp zit. Ik moet daarbij oppassen om niet slechts de rol van kunstenaar aan te nemen. Dit is namelijk een gesprek voor iedereen."
Joyce Zwerver (1990)
“Ik heb Autonoom Beeldende Kunst aan Academie Minerva gestudeerd van 2007 tot en met 2011. Daarna ben ik gelijk doorgegaan met mijn master Painting aan het Frank Mohr Instituut. Sinds mijn afstuderen in 2015 ben ik actief als zelfstandig beeldende kunstenaar. Daarnaast heb ik onder andere meegewerkt aan het MIR-project en help ik momenteel bij Stichting Artphy met het opzetten van exposities.
Het plan dat ik voor het Hendrik de Vriesstipendium heb ingediend heet Mien Grunnger Laand. Vorig jaar heb ik een half jaar gereisd en toen ik terugkwam moest ik mijn praktijk weer opstarten. Maar door de coronacrisis werd ik gedwongen om veel meer thuis te blijven en te werken. Daardoor werd ik mij ineens bewust van het feit dat ik mijn eigenlijk omgeving helemaal niet zo goed ken. Tegelijkertijd begon ik ook steeds meer te werken op het platte vlak, terwijl ik daarvoor vooral hele grote site-specific ruimtelijke installaties maakte. Voor het stipendium wil ik daarom gaan onderzoeken hoe mijn ruimtelijke werk zich verhoudt tot het platte werk en dat wil ik koppelen aan mijn eigen omgeving. Ik wil daartoe verschillende wandelingen maken in de provincie Groningen om daar een locatie uit te kiezen waar ik een installatie kan gaan bouwen. Vervolgens ga ik het landschap vastleggen waar de installatie geplaatst gaat worden om dat dan weer te verwerken in tweedimensionaal werk. Het is met name een groot onderzoeksproject waaruit een drieluik moet komen: een installatie in de publieke ruimte, een visueel verslag en een serie werk op het platte vlak. Het stipendium en het bijbehorende coachingstraject zou mij in staat stellen om een jaar lang diepgaand aan dit project te werken.”
Genomineerden in de categorie Literatuur:
Marcelo Agustin Martínez Caram (1985)
“Momenteel werk ik als een freelance kunstenaar. Ik houd mij vooral bezig met artistic research, ik werk voor verschillende evenementen en ben onderdeel van de Artistic Research Community in the North (ARC). Recentelijk heb ik mijn Master of Art, Design & Technology aan het Frank Mohr behaald en daarvoor heb ik een Bachelor of Arts in English Literature & Linguistics gedaan in Leipzig, Duitsland.
Mijn projectvoorstel voor het Hendrik de Vriesstipendium is eigenlijk een voortzetting van mijn masterthesis waarin ik onderzoek heb gedaan naar de manieren waarop je kan samenwerken met kunstmatige intelligentie. Hierin onderzoek ik hoe je het kan inzetten als een middel om kunst mee te maken en hoe je het kan gebruiken om teksten te creëren.
Wat ik ga doen als ik het stipendium krijg is eigenlijk een klassieke romantische kunstenaars-strategie en iets wat je vind in de literatuur als het genre travel literature; je gaat naar een plek toe als outsider en daar probeer je inspiratie op te doen. Hetzelfde ga ik ondernemen, maar dan ondersteund door kunstmatige intelligentie. Ik ga naar plekken toe in Stad en maak daar observaties en verzamel data. Dit kan ik bijvoorbeeld doen door sensoren en camera’s te gebruiken of ik schrijf erover in de vorm van poëzie, essays of andere tekstformaten. Deze teksten en visuele data geef ik vervolgens aan het algoritme, die daar op zijn beurt weer teksten van genereert. Het eindresultaat van deze samenwerking wordt uiteindelijk gepresenteerd in de vorm van een boek.”
www.martinezcaram.com // www.arvu.ca // www.artisticresearchinthenorth.wordpress.com
Anna Dijk (1995)
“Op het moment ben ik bezig met mijn master Journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen waar ik ook mijn bachelor Nederlands heb gehaald. Ik heb altijd al veel (fictie) geschreven en ik daarom heb ik recentelijk meegedaan aan het talentontwikkelings- programma Noord Woord Talent. Daarnaast ben ik bezig met het schrijven van een verhaal voor een bundel dat gaat over seks en seksualiteit dat ook snel gepubliceerd gaat worden.
Ik wil graag de journalistiek in en dan vooral de kant op van podcasts. Dat is ook de reden waarom ik voor het Hendrik de Vriesstipendium zelf een podcast-serie wil gaan maken. Het onderwerp voor de serie zal gaan over ADHD bij volwassen. Wat een heel interessant maar erg onderbelicht onderwerp is. Meestal als mensen over ADHD praten dan gaat het vaak over kinderen, terwijl het iets is waar je je hele leven mee zit. Daarbij is het zo dat het bij vrouwen sneller over het hoofd wordt gezien. Het is in ieder geval een onderwerp waar je veel perspectieven op kan loslaten. Zoals het nu gepland is wil ik vier afleveringen gaan maken met elk een eigen thema. Daartoe wil ik literaire technieken gebruiken bij het opstellen van het verhaal. Dus dat je het verhaal niet vertelt op een manier waarop het het alleen over feiten gaat, maar dat het een mooi verhaal wordt dat je ook nieuwsgierig maakt.”
Yvonne Zeegers (1991)
“Ik heb Geschiedenis gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en daarna heb ik een master in Gender Studies gedaan in Utrecht. Daar focuste ik mij door mijn stage op storytelling en de receptie van fictie in een post-waarheid tijdperk. Ik ben actief als porgrammamaker en ben als docent verbonden aan de opleiding Creative Writing aan ArtEZ en ben momenteel de mogelijkheden aan het verkennen voor het starten van een residency voor kunstenaars en wetenschappers.
Ik heb dus een sterk theoretische achtergrond en omdat ik me nu meer in de kunstwereld in de kunstwereld begeef dan in de wetenschap probeer ik dit op een andere manier in te zetten in mijn werk. De afgelopen jaren heb ik veel mooie samenwerkingen gehad met beginnende kunstenaars en schrijvers die ik begeleidde in de eerste fase van hun onderzoek – wat meestal iets is dat de buitenwereld niet ziet, maar wel heel interessant is. Mijn plan voor het Hendrik de Vriesstipendium is als volgt: Ik houd vier interviews met vier kunstenaars Deze interviews mogen zo lang duren als het nodig is – misschien een aantal dagen meelopen, misschien een langere periode contact op afspraak – en dit zal uiteindelijk resulteren in vier portretten. Zo hoop ik een bijdrage te leveren aan de kunstkritiek door te laten zien hoeveel tijd er zit in een kunstobject en hoe een creërend leven er eigenlijk uitziet. Omdat ik de interviews nog niet heb gehouden vind ik het lastig om nu al de vorm van deze portretten vast te leggen. Wel weet ik dat het iets zal zijn wat je kunt vastpakken en wat zowel beeld als tekst zal bevatten. Het kan de vorm aannemen van een salontafelboek of magazine, maar het zou ook kunnen dat je het eindproduct aan de wand kan hangen en dat je aan de hand van een url - naast het lezen van teksten - online ook wat kan horen van het process. Met dit laatste experimenteer ik alvast tijdens de expositie die in het CBK te zien zal zijn. Het is voor mij een manier om mijn verschillende interesses samen te brengen."
Sander Blom (1993)
Ik heb HBO Communicatiesystemen hier in Groningen gestudeerd en een vakopleiding Scenario gevolgd aan de Open Studio in Amsterdam. Ik heb al enige jaren mijn eigen filmbedrijf waar ik onder andere bedrijfsfilms en promotiefilms maak. Voor mij is het ideaal om een eigen bedrijf te hebben, omdat ik het makkelijk kan combineren met het schrijven. Ik schrijf dan bijvoorbeeld ‘s ochtends en ‘s middags ga ik naar kantoor. Vorig jaar oktober is mijn eerste boek Bezeten gepubliceerd als ebook en als luisterboek.
Voor het Hendrik de Vriesstipendium heb ik een plan ingediend voor het schrijven van een novelle die zich afspeelt in de nabije toekomst. Het verhaal gaat over iemand die bij een social media-bedrijf werkt en wiens baan het is om online content te controleren en te flaggen. Op het moment is er veel discussie rondom vrijheid van meningsuiting en censuur en op social media worden meer en meer berichten gecontroleerd en verwijderd. Dat kan natuurlijk een positieve ontwikkeling zijn, maar tegelijkertijd ook een vorm van censuur. Ik wil in mijn boek onderzoeken hoe het eruit zal zien als deze trend zich helemaal doorontwikkelt.
Het stipendium zou het voor mij mogelijk maken om echt tijd vrij te maken in mijn agenda en ‘nee’ te kunnen zeggen tegen ander werk dat het schrijven zou ondermijnen. Het commerciële filmwerk is natuurlijk heel leuk, maar eigenlijk wil ik fulltime bezig als schrijver en filmregisseur. Daarnaast wil ik de tijd kunnen nemen om onderzoek te doen en mensen opzoeken die werken bij social media-bedrijven en content checken. Het uitgangspunt van hoe het er in de praktijk aan toe gaat is belangrijk, zelfs al zou ik er daarna volledig van afwijken of de waarheid naar mijn hand zetten.”
Tekst: Dinnis van Dijken
Beeld: Sander van der Bij
Naast het stipendium maken de genomineerden kans op een publieksprijs van € 1.000. Stem online t/m 11 december via cbkgroningen.nl/stem.